BLENDER DANYCH jest systemem monitorowania sytuacji na rynku pracy. Powstał w latach 2021-2022 jako odpowiedź na pojawiające się od lat zapotrzebowanie na uporządkowanie informacji pochodzącej z wielu rozproszonych baz danych. Przygotowanie tego narzędzia sfinansowano ze środków Funduszu Pracy w ramach projektu pilotażowego (w myśl art. 2 ust. 1 pkt 27c Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – Dz.U.2022.690 j.t. z późn. zm.) na podstawie porozumienia pomiędzy Samorządem Województwa Podkarpackiego a Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej. Projekt został zaplanowany oraz zrealizowany przez interdyscyplinarny zespół powołany w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Rzeszowie w partnerstwie z Politechniką Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza.
Administratorem systemu, a jednocześnie instytucją odpowiedzialną za dalszy jego rozwój oraz bieżące aktualizowanie danych, jest Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie.
Główna funkcja sytemu BLENDER DANYCH to monitorowanie zapotrzebowania na zawody na rynku pracy w oparciu o szereg dostępnych publicznie danych obrazujących tę sferę i analizę zależności pomiędzy nimi.
Założenia systemu BLENDER DANYCH:
- Bazowanie na danych dostępnych w instytucjach publicznych
W instytucjach publicznych zbieranych i przetwarzanych jest wiele danych, których analiza pozwala wnioskować o sytuacji na rynku pracy. Założeniem BLENDERA DANYCH jest sięgnięcie po te dane, w wielu przypadkach na tyle szczegółowe, że nie publikuje się ich w publicznych serwisach prezentujących dane.
Administrator systemu (Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie) do obliczeń i prezentacji dobranych wskaźników pozyskuje dane na wniosek z:
- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- Głównego Urzędu Statystycznego,
- powiatowych urzędów pracy,
- Ministerstwa Edukacji i Nauki.
Pragniemy podkreślić, że bez przychylności i chęci współpracy wyżej wymienionych instytucji - system Blender Danych nie mógłby funkcjonować w pełnym zakresie.
Dodatkowo pozyskiwane są treści ofert pracy publikowanych w Internecie.
Dane w systemie BLENDER DANYCH prezentowane są z poszanowaniem ochrony danych osobowych (prezentacja wyłącznie zestawień zbiorczych, bez możliwości odniesienia ich do osób fizycznych).
Opis poszczególnych wskaźników – ich źródło oraz przyjęte założenia dostępne są w zakładce „Metodyka Blendera Danych”.
- Analiza danych dotycząca poszczególnych zawodów
Wskaźniki dobrane do analizy dostępne są na poziomie poszczególnych zawodów zgodnych z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania – Dz.U.2018.227 t.j. z późn. zm.). Jedynie w przypadku informacji o liczbie studentów i absolwentów szkół wyższych wg kierunków kształcenia oraz ofert pracy publikowanych w Internecie – konieczne było w części przypadków ich autorskie przypisanie do ww. klasyfikacji.
Ze względu na znaczne rozdrobnienie danych oraz zakres klasyfikacji (obejmującej ok. 2,5 tys. zawodów) – na potrzeby systemu BLENDER DANYCH opracowano listę 218 zawodów, które stanowią agregację zawodów wynikających z KZiS. Dobór oparty był o zakres merytoryczny zadań zawodowych (wg opisu zawodu) oraz zbliżoną wartość analizowanych wskaźników (zagregowano grupy jednorodnych pod tym kątem zawodów).
Lista zawodów podlegających analizie w systemie BLENDER DANYCH ze wskazaniem zawierających się w nich zawodów wynikających z KZiS dostępna jest w zakładce „Metodyka Blendera Danych”.
- Wybór trzech obszarów tematycznych
Przegląd potrzeb informacyjnych wyłonił trzy obszary, w których istnieją największe potrzeby informacyjne w odniesieniu do zawodów:
- dostępności miejsc pracy (część oceny dotycząca popytu na pracowników według zawodów),
- jakości oferowanych miejsc pracy (część oceny dotycząca m.in. jakościowej, a nie ilościowej oceny miejsc pracy według zawodów, m.in. w zakresie wysokości zarobków i warunków zatrudnienia),
- dostępności potencjalnych pracowników (część oceny dotycząca zasobów pracy według zawodów).
Do każdego z ww. obszarów dobrany został zestaw wskaźników, które go charakteryzują. Użytkownik ma możliwość zapoznania się z wynikami analiz zawodów opartych o wszystkie przewidziane w systemie wskaźniki lub o samodzielnie dobrane spośród nich.
- Dwa sposoby prezentowania danych o zawodach
Użytkownik systemu BLENDER DANYCH ma możliwość zapoznania się z zebranymi danymi na dwa sposoby:
- w formie rankingów zawodów,
- w formie informacji o poszczególnych zawodach.
Rankingi (zakładka „Ranking zawodów”) opracowywane są w trzech wymienionych w punkcie 3 obszarach tematycznych – stanowią listy zawodów ułożone wg największej wartości wskaźników dobranych dla danego obszaru (wraz z podaniem wyniku w danym rankingu na skali od 0 do 100). Metodyka obliczania rankingów dostępna jest w zakładce „Metodyka Blendera Danych”.
W informacjach o poszczególnych zawodach (zakładka „Informacje o zawodach”) zawarte są wartości liczbowe odnoszących się do nich wskaźników.
Użytkownikom indywidualnym (np. uczniom, absolwentom, osobom planującym przekwalifikowanie) dedykowane jest dodatkowe rozwiązanie opracowane w systemie – wyszukiwanie zawodów wg preferencji i predyspozycji zawodowych danej osoby. Po określeniu wyborów użytkownika – system proponuje listę zawodów zgodnych z jego preferencjami i predyspozycjami zawodowymi. Aktywne linki pozwolą na zapoznanie się z wynikami analiz dla ww. zawodów w trzech obszarach tematycznych oraz zapoznanie się z wartościami liczbowymi wskaźników ich charakteryzujących.
- Roczny cykl analizy
Ze względu na roczny cykl zbierania większości analizowanych wskaźników – w systemie BLENDER DANYCH dostępne są rankingi za lata kalendarzowe.
Jednocześnie przygotowywany jest ranking „bieżący”, który oparty jest o każdorazowo najbardziej aktualne dane i jest zmieniany po każdej aktualizacji poszczególnych wskaźników. Użytkownik informowany jest, którego roku dotyczy każdy wskaźnik użyty w rankingu „bieżącym”.
- Analizy na poziomie powiatów
Wskaźniki dobrane do analizy dostępne są na poziomie powiatowym. Użytkownik systemu ma możliwość zapoznania się z wynikami analiz dla poszczególnych powiatów, całego województwa lub też samodzielnie dobranej grupy powiatów (np. obszaru funkcjonalnego) – wówczas system oblicza wartość wspólną wskaźników dla dobranej grupy powiatów i na jej podstawie opracowuje odpowiedź na zapytanie użytkownika.
7. Rozwój systemu
System Blender Danych funkcjonuje obecnie na poziomie jednego regionu – województwa podkarpackiego. W związku z przyznanym dofinansowaniem przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na realizację projektu pt: „Blender Danych – monitoring rynku pracy z perspektywy zawodów", trwają prace związane z rozszerzeniem działania systemu na teren całej Polski. Planowy termin osiągnięcia zakładanych celów to kwiecień 2026r. W czasie trwania projektu, system będzie wzbogacany również o nowe funkcjonalności.